انواع ارتودنسی دندان
یکی از روش هایی که دندانپزشکان می توانند با استفاده آن دندان های بهم ریخته را درمان کنند ارتودنسی می باشد که انواع متفاوتی نیز دارد. در جلسه مشاوره ای که قبل از درمان گذاشته می شود تمامی موارد مرتبط با درمان مشخص می شود. در این جلسه پس از معاینات لازم و بر اساس وضعیت دندان های بیمار دندانپزشک یکی از انواع ارتودنسی را برای درمان دندان های وی انتخاب می کند.
در برخی مواقع با صلاح دید دندانپزشک و با توجه به ناهنجاری های فکی و دندانی بیمار ممکن است این درمان با جراحی فک نیز همراه باشد.
انواع ارتودنسی
ارتودنسی ، شامل استفاده از بریس ها برای اصلاح موقعیت دندان ها می باشد. درمان دقیق شما ، به مشکل دندان های تان وابسته است. اگر دندان های شما خیلی بهم نزدیک باشند و باعث خمیده شدن و روی هم قرار گرفتن آن ها شود ، باید به عنوان بخشی از درمان ، برخی از دندان ها را بکشید.
طول درمان ، به میزان پیچیدگی مشکل بستگی دارد. معمولاً این روش درمانی بین سنین 18 و 24 سالگی انجام می شود.
وقتی درمان به پایان رسید ، شما باید لز بریس ریتینینگ استفاده کنید. این بریس معمولاً متحرک بوده و برای قرار دادن دندان های شما در موقعیت جدید ، باید هر شب مورد استفاده قرار گیرد. این بریس ها اغلب در یک دوره 12 ماهه استفاده می شوند ، ولی طول دوره می تواند بر حسب تشخیص ارتودنتیست شما ، متغیر باشد. گاهی اوقات ، یک سیم نازک به صورت دائمی در پشت دندان ها ثابت می شود ، تا آن ها را سر جای خودشان نگه دارد.
در درمان ارتودنسی ، از لوازمی برای اصلاح موقعیت دندان ها استفاده می شود. انوع اصلی این لوازم عبارتند از :
- بریس های ثابت – یک بریس که متحرک نبوده و از قلاب هایی تشکیل شده است که به جلوی هر دندان چسبانده می شود و با سیم به یکدیگر متصل هستند.
- بریس های متحرک – معمولاً صفحات پلاستیکی ، سقف دهان را پوشش داده و به برخی دندان ها متصل می شود. از این بریس ها برای دستیابی به جابجایی محدود دندان ها می توان استفاده نمود.
- لوازم عملکردی – معمولاً شامل یک جفت بریس های پلاستیک متحرک می باشد که به یکدیگر متصل شده یا برای تعامل با یکدیگر طراحی شده اند و بر روی دندان های بالایی و پایینی قرار می گیرند.
در ذیل درباره انواع ارتودنسی صحبت خواهیم کرد.
ارتودنسی ثابت
یکی از انواع رایج ارتودنسی که امروزه در دندانپزشکی ها بیشترین استفاده را دارد، ارتودنسی ثابت می باشد. این نوع ارتودنسی برای درمان ناهنجاری های فکی و دندانی تهیه شده است که موجب بهبود بی نظمی های دندان ها و عدم تناسب فک یا هر دو مورد استفاده می شود. ارتودنتیست در درمان با ارتودنسی ثابت از تجهیزاتی چون : بریس ها، کش های ارتودنسی، وسایل ثابت و فضا نگهدار ها استفاده می کند.
انواع بریس ها در ارتودنسی ثابت
بریس های فلزی
بریس های سنتی فلزی ، امروزه در ساختار های سبک تر از گذشته ، و از جنس استیل های ضد زنگ با رنگ ثابت ساخته می شوند. در این نوع ارتودنسی ثابت ، براکت های فلزی به کمک سیمان یا چسب های مخصوص بر روی دندان ها چسبانده می شوند ، و توسط سیم های فلزی قوس دار به یکدیگر متصل می شوند.
برای ثابت نگهداشتن و اتصال سیم های فلزی به براکت ها ، از نوار های لاستیکی یا کش های ارتودنسی استفاده می شود. در هر بار جلسات تنظیم سیم های ارتودنسی ، این نوار های لاستیکی تعویض می شوند. سیم های ارتودنسی با اعمال فشار به دندان ها ، به تدریج آن ها را به موقعیت مناسب شان هدایت می کنند.
بریس های سرامیکی
این بریس ها عملکردی مشابه ارتودنسی فلزی دارند ؛ با این تفاوت که برای کمتر دیده شدن تجهیزات ارتودنسی در دهان ، براکت ها از جنس سرامیک های شفاف و همرنگ دندان ها ساخته می شوند. همچنین سیم ها و نوار های لاستیکی استفاده شده ، در این نوع درمان ارتودسی ثابت نیز ، همرنگ دندان هستند.
به دلیل غیر قابل تشخیص بودن ارتودنسی سرامیکی در دهان ، بزرگسالان زیادی تمایل به استفاده از آن دارند. نکته منفی این بریس ها هزینه بیشتر آن ها نسبت به براکت های فلزی ، و تغییر رنگ آن ها در اثر عدم رعایت مناسب بهداشت دندان ها ، و استفاده از مواد غذایی ایجاد کننده لک ، بر روی براکت های سرامیکی می باشد.
بریس های لینگوال
به این نوع بریس ها ، اصطلاحا بریس های پشت دندانی نیز گفته می شود و برای اینکه دیده نشوند ، در پشت دندان ها و ناحیه درون دهان نصب می شوند. براکت ها و سیم های استفاده شده در ارتودنسی لینگوال از نوع براکت ها و سیم های فلزی می باشد ؛ با این تفاوت که در این روش ، براکت های فلزی در پشت دندان ها چسبانده می شوند ، و سیم کشی از داخل دهان انجام می شود.
هزینه تولید در لابراتوار و نصب تجهیزات ارتودنسی ، و مدت زمان نصب و تنظیم این براکت ها ، بیشتر از براکت های فلزی است. همچنین در روز های ابتدایی بعد از نصب ارتودنسی لینگوال ، ممکن است بیمار دارای احساس ناراحتی و درد باشد و نتواند به راحتی صحبت کند. البته پس از گذشت چند روز این مشکلات در بیمار برطرف می شوند. همچنین بهداشت و تمیز نگهداشتن این بریس ها ، دشوارتر از بریس های فلزی می باشد.
بریس های دیمون
این بریس ها که به آن ها بریس های خود تنظیم نیز گفته می شود ، می توانند از جنس فلزی یا سرامیکی باشند. در ارتودنسی دیمون برای نگهداری سیم های ارتودنسی ، از کش های لاستیکی استفاده نمی شود.
تنظیم سیم های ارتودنسی و اتصال آن ها به براکت ها ، از طریق مکانیزم های یکپارچه ای انجام می شود ، که امکان حرکت راحت تر سیم های ارتودنسی و تنظیم خود به خود آن ها را ، فراهم می کند. تعداد دفعات مراجعه برای تنظیم سیم های ارتودنسی ، در این روش کاهش می یابد.
ارتودنسی متحرک
شاید تاکنون ارتودنسی متحرک به گوش تان خورده است. این نوع ارتودنسی به بیمار این امکان را می دهد که به هنگام تغذیه آن را از دهان خارج و پس از اتمام آن را در دهان خود قرار دهند.
در ارتونسی متحرک از الاینرها و بریس های متحرک استفاده می شود که در بین عموم به پلاک مشهور هستند. لازم به ذکر است از این نوع ارتودنسی عموما برای درمان های جزئی استفاده می شود.
انواع پلاک های ارتودنسی متحرک
پلاک های نگهدارنده
پلاک های نگهدارنده دندان یا ریتینر ها ، یکی از مهمترین و پر کاربرد ترین پلاک های ارتودنسی متحرک محسوب می شوند ، که دارای کاربرد درمانی و نگهدارندگی هستند. مهم ترین کاربرد ریتینر ها ثابت نگهداشتن دندان ها در موقعیت مناسب و جدید ، پس از درمان های ارتودنسی می باشد.
پلاک های فانکشنال
دستگاه فانکشنال به منظور حرکت دادن فک پایین به سمت جلو ، و رفع ناهنجاری های بایت مورد استفاده قرار می گیرد ، و یکی از رایج ترین تجهیزات ارتودنسی متحرک به شمار می رود. انحراف طرفی فک ، اوپن بایت ، دیپ بایت و دیگر اختلالات در فک ها می تواند به کمک ارتودنسی فانکشنال درمان شود.
همچنین پلاک های فانکشنال ، در صورتی که فک بالا جلوتر از فک پایین قرار داشته باشد ، با کمک به عقب کشیدن فک بالا ، این اختلال را برطرف می کنند. ممکن است استفاده از پلاک های فانکشنال ، سبب اختلال در صحبت کردن بیمار شود.
پلاک های وسیع کننده کام
این پلاک ها به منظور وارد آوردن فشار ، به دندان های آسیای بالایی و گسترش دادن فک و رفع مشکلات فکی ، توسط ارتودنتیست در قوس بالای دهان قرار می گیرند. ناهنجاری های دهان و دندان مانند کراس بایت ، که به دلیل عدم وجود فضای کافی ایجاد می شود و سبب شلوغی دندان ها می شود ، مشکلات مربوط به نهفتگی دندان ها و مشکلات تنفسی به راحتی به کمک پلاک های وسیع کننده کام قابل درمان می باشد.
پلاک های بایونیتور
این پلاک ها به منظور گسترش فک پایین و افزایش رشد آن ، مورد استفاده قرار می گیرند. پلاک های بایونیتور می توانند به درمان ناهنجاری های اوربایت و کراس بایت ، کمک شایانی کنند.
پلاک بایت پلین
بایت پلین پلاک های ارتودنسی متحرکی هستند ، که به منظور جلوگیری از فرو رفتن دندان های فک پایین به ناحیه لثه پشت دندان های فک بالا ، مورد استفاده قرار می گیرند. پلاک بایت پلین متحرک یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات مورد استفاده در ارتودنسی متحرک می باشد ، که دارای مدل های اکریلیکی و سیم فلزی می باشد. از مهم ترین موارد درمانی این پلاک ها ، می توان به کاربرد آن ها در درمان مشکل اوربایت اشاره کرد.
پلاک های اکسپندر
پلاک های وسیع کننده یا اکسپندر ، سبب باز شدن فک و فضای دندان ها می شوند. پلاک های اکسپندر این کار را از طریق وسیع تر کردن بخش های جلو یا عقب دندان ها ، انجام می دهند.
ارتودنسی نامرئی
برخی از افراد علاقه ای به دیده شدن براکت های ارتودنسی ندارند، ارتودنتیست در درمان دندان های این دسته از افراد از ارتودنسی نامرئی استفاده می کند. نام دیگر ارتودنسی نامرئی ، اینویزیلاین می باشد که از مواد پلاستیکی شفاف و سختی تهیه شده اند.
پلاک های ارتودنسی نامرئی
پلاک های ارتودنسی نامرئی الاینر های شفافی هستند ، که از پلاستیک های شفاف و همرنگ دندان ها در لابراتوار های دندانسازی ، ساخته می شوند. معمولا این الاینر ها در تعداد معین و شماره های متفاوت ساخته می شوند ، و بیمار لازم است هر دو هفته یک بار ، الاینر موجود در دهان را با الاینر شماره بعدی تعویض نماید.
به دلیل قابلیت جابه جایی الاینرهای نامرئی ، بیمار از بابت آسیب دیدن این پلاک ها و گیر کردن غذا در آن ها نگرانی ندارد. چرا که می تواند در هنگام غذا خوردن و مسواک زدن ، به راحتی آن ها را از دهان خارج نماید. پلاک های ارتودنسی نامرئی ، مانند دیگر تجهیزات ارتودنسی سنتی و ثابت ، امروزه می توانند مشکلات دندانی بسیاری را برطرف سازند.
ارتودنسی دیمون و ارتودنسی لینگوال جزو ارتودنسی نامرئی می باشند که در مقالات بعدی درباره آن ها صحبت خواهیم کرد.
مدت زمان درمان با ارتودنسی
با توجه به میزان ناهنجاری و اختلالات فکی مدت زمان درمان متفاوت است اما در حالت کلی طول درمان ارتودنسی دو سال می باشد که برای هر فردی متفاوت است. اگر بیمار به ناهنجاری فکی دچار نباشد این درمان کمتر است دو سال به طول می انجامد.
هزینه انواع ارتودنسی
همانطور که در بالا اشاره کردیم ارتودنسی انواع متفاوتی دارد که استفاده هریک از آن ها هزینه ای مجزا دارد. علاوه بر نوع ارتودنسی موارد بسیاری از جمله هزینه داروها، نوع ناهنجاری و غیره هستند که بر روی قیمت انواع ارتودنسی تاثیر می گذارند.
کاندیدای مناسب برای انجام ارتودنسی
انجام ارتودنسی هیچ ضرورتی ندارد و امری انتخابی است. در واقع عدم انجام ارتودنسی خطری برای زندگی فرد محسوب نمی شود. این در حالیست که با اصلاح فرم دندان ها ، علاوه بر زیبا شدن چهره و لبخند و همچنین افزایش اعتماد به نفس ، در سلامت دندان ها نیز تاثیر گذار است.
بنابراین تمامی افرادی که قصد مرتب کردن دندان های خود را دارند ، بهترین کاندید برای انجام ارتودنسی می باشند.
سن مناسب برای انجام ارتودنسی
در واقع برای انجام ارتودنسی هیچ محدودیت سنی وجود ندارد و تمامی افراد با هر سن و جنسیتی می توانند نسبت به اصلاح فرم دندان های خود اقدام نمایند. البته زمان مناسب برای انجام این کار توسط متخصص ارتودنسی تعیین خواهد شد. همچنین غالبا افراد زیر 20 سال ارتودنسی انجام می دهند و هرچه این درمان زودتر صورت گیرد ، درمان سریع تر حاصل خواهد شد.
نکات مهم برای انجام انواع ارتودنسی
- انتخاب یک ارتودنتیست ماهر از مهم ترین نکاتی می باشد که افراد قبل از درمان باید به آن توجه کنند.
- افراد بهتر است قبل از آغاز درمان با ارتودنتیست خود یک جلسه مشاوره داشته باشند.
- بهداشت دهان و دندان نکته دیگری است که هم قبل از درمان و هم بعد از آن اهمیت بسیاری دارد.
- اگر دندان های فرد به جرم گیری و ترمیم نیاز داشته باشد قبل از انجام ارتودنسی به آن ها پرداخته می شود.
طول درمان ارتودنسی
به طور کلی نمی توان گفت که مدت زمان درمان با ارتودنسی برای همه افراد به یک اندازه است. این مدت زمان به میزان نامرتبی دندان ها و تشخیص دندانپزشک بستگی دارد. اما به طور میانگین درمان ارتودنسی می تواند بین 6 ماه تا سه سال به طول انجامد.
آیا ارتودنسی درد دارد ؟
در حین انجام ارتودنسی بیمار هیچ دردی احساس نخواهد کرد ، اما پس از هر جلسه درمانی که پیچ و سیم ها سفت تر می شوند ، با دردی کلی مواجه می شود که اصلا شدید نیست و با مصرف یک قرص استامینوفن ساده التیام می یابد.
مراحل و مدت زمان ارتودنسی
در ابتدا برای شروع درمان ارتودنسی ، بیمار توسط دندانپزشک مورد معاینه قرار می گیرد. در مرحله بعدی از فک و دندان ها رادیوگرافی و فتوگرافی تهیه می شود. سپس از دندان ها قالبگیری شده و طرح درمان بیمار نوشته می شود.
در آخر براکت های ارتودنسی برای سیم پیچی به روی دندان ها کار گذاشته می شود.
نکات و اقدامات قبل از انواع ارتودنسی
- به طبع انتخاب ارتودنتیست ماهر و باتجربه اولین قدم برای شروع درمان ارتودنسی می باشد. برای این کار می توانید با جستجو در گوگل یا پرس و جو از افرادی که در گذشته اقدام به ارتودنسی کرده اند ، بهترین پزشک را پیدا کنید.
- بیمار موظف است از دهان و دندان های خود عکس های مورد نیاز را بگیرد و آن ها در اختیار دندانپزشک خود قرار دهد.
- در اغلب موارد پیش از شروع درمان و کارگذاری براکت ها ، دندان ها جرم گیری می شوند.
- چنانچه دندان دچار خونریزی شد ، حتما باید علت آن مشخص شود.
- در صورت وجود دندان اضافی در دهان ، باید نسبت به کشیدن آن اقدام شود.
- هیچ پوسیدگی ای نباید در دهان وجود داشته باشد. بنابراین ابتدا دندان مورد معاینه قرار می گیرد و در صورت وجود پوسیدگی یا بیماری لثه ، بیمار باید ابتدا نسبت به رفع آن ها اقدام نماید.
- آمادگی آن را داشته باشید که پیش از کارگذاری براکت ها و شروع درمان ، ابتدا از دندان ها قالبگیری شود تا با نتیجه نهایی دندان ها مقایسه گردد.
- پیش از درمان ، ارتودنتیست نحوه صحیح استفاده از مسواک ها و نخ دندان را به شما آموزش خواهد داد. استفاده به موقع و همیشگی آن ها در سلامت دندان بسیار تاثیر گذار هستند.
- برنامه غذایی مناسب به شما پیشنهاد می شود. به عنوان مثال خوردن و گاز زدن خوراکی های سفت همچون ته دیگ ممنوع است ؛ چرا که منجر به شکستن براکت یا سیم ارتودنسی می شوند.
- به طور کلی ارتودنتیست به شما نحوه مراقبت از ارتودنسی ثابت یا متحرک را آموزش خواهد داد و همچنین شما را در جریان مدت زمان درمان با ارتودنسی قرار می دهد.
مراقبت های بعد از ارتودنسی دندان
- رعایت بهداشت دهان و دندان مهم ترین نکته پس از درمان ارتودنسی می باشد. بنابراین استفاده از مسواک های مخصوص ، دهانشویه و نخ دندان بیش از قبل اهمیت پیدا می کنند.
- به منظور کنترل درد خود می توانید از مسکن استفاده کنید.
- از خوردن غذاهایی همچون ته دیگ ، ذرت و غیره خودداری نمایید.
- به صورت مرتب و در جلسات تعیین شده به پزشک خود مراجعه نمایید. این جلسات در روند درمان تاثیر مستقیم دارند.
- بهتر است در طول درمان خود از انجام ورزش های رزمی خودداری کنید.
- در صورت مواجه شدن با هر نوع مشکل ، حتما به دندانپزشک خود مراجعه نمایید.
برگشت پذیری دندان ها پس از ارتودنسی
یکی از مهم ترین دغدغه های افراد متقاضی ارتودنسی ، برگشت پذیری درمان می باشد. پس از ارتودنسی درمان برای اغلب بیماران مطلوب بوده اما تداوم نتیجه به عواملی همچون روش و دقت عمل متخصص ارتودنسی و همکاری بیمار در استفاده از وسایل نگه دارنده دارد. به عنوان مثال در برخی موارد متخصص ارتودنسی به بیمار گوشزد می کند که حتما نسبت به خارج کردن دندان عقل خود اقدام نمایند.
اما در صورتی که درمان از روش درست انجام شود ، امکان برگشت انواع ارتودنسی تنها 5 درصد می باشد.
پیام بگذارید